27/6/51

ดาวเดียว

บทนี้ Bryson เขียนเกี่ยวกับมนุษย์ เขาต้องการแสดงให้เห็นว่ามนุษย์นั้นบอบบางแค่ไหนและเราโชคดีแค่ไหนที่เกิดมาบนดาวเคราะห์ที่เหมาะสมกับการมีสิ่งมีชีวิต

ขอบเขตในโลกนี้ที่สิ่งมีชีวิตสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้เมื่อเทียบกับขนาดของโลกแล้วน้อยมากๆ ยิ่งเป็นขอบเขตที่มนุษย์สามารถอยู่ได้ยิ่งน้อยลงไปอีก เกือบทั้งหมดบนโลกเป็นที่ร้อนเกินไป หนาวเกินไป แห้งเกินไป ฯลฯ แต่ที่สำคัญคือพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นน้ำ และมนุษย์ไม่สามารถอยู่ในน้ำได้ ต่อให้เราสามารถหายใจในน้ำได้ แต่เราก็ไม่สามารถทนต่อแรงดันของน้ำได้ เรามีแก๊สอยู่ในร่างกาย และเมื่อความดันเปลี่ยนแปลงแก๊สเหล่านี้จะทำให้เกิดปัญหา โรคที่พบบ่อยในผู้ที่ต้องดำน้ำบ่อยๆ หรือ อยู่ในสภาวะแรงดันสูงคือโรคเคซอง โรคนี้เกิดขึ้นเพราะที่ความดันสูงไนโตรเจนจะเปลี่ยนสถานะเป็นฟองและแทรกเข้าไปในเลือดและเนื้อเยื่อต่างๆ ถ้าลดความดันลงอย่างรวดเร็วจะทำให้เกิดเป็นฟองฟู่ ทำให้เกิดอาการปวดตามบริเวณต่างๆ บางครั้งอาจทำให้เป็นอัมพาต และอาจทำให้ตายได้ มีวิธีป้องกันอยู่สองวิธีคือ พยายามอยู่ในน้ำลึกๆ เป็นระยะเวลาสั้นๆ เท่านั้น หรือให้ค่อยๆ ขึ้นสู่ผิวน้ำ

ผู้ค้นพบวิธีป้องกันโรคเคซองคือ พ่อ-ลูก ฮัลเดน พวกเขาได้ทำการศึกษาการเอาชีวิตรอดในสภาวะอากาศแปลกๆ มากมาย ผู้พ่อให้ความสนใจเกี่ยวกับสารพิษในเหมือง ส่วนผู้ลูกให้ความสนใจเรื่องความดัน เขาสร้างหม้ออัดความดันขึ้น ซึ่งเขาได้ใช้มันทำการศึกษาร่วมกับกองทัพเรือเกี่ยวกับการตอบสนองของร่างกายต่อบรรยากาศที่แปลกๆ หรือการเปลี่ยนแปลงบรรยากาศอย่างรวดเร็ว มีอยู่บ่อยครั้งที่การทดลองของเขาทำให้ผู้ถูกทดลองได้รับบาดเจ็บ แต่เขาเองก็ยอมเป็นผู้ถูกทดลองอยู่บ่อยๆ มีอยู่ครั้งหนึ่งที่ร่างกายเขาขาดออกซิเจนทำให้ส่วนล่างของร่างกายหมดความรู้สึกไปเป็นเวลา 6 ปี

สรุปแล้วถ้ามนุษย์เราไม่ได้อยู่ในพื้นที่ที่มีความเหมาะสม เราจะเจอกับปัญหาได้ง่ายมาก จริงๆ แล้วมีพื้นที่เพียง 4% ของโลกเท่านั้นที่เราอาศัยอยู่ได้ ถ้าดูในระดับระบบสุริยะแล้วพื้นที่นี้เล็กมากๆ ยิ่งการเปรียบเทียบระดับจักรวาลแล้วยิ่งไม่ต้องพูดถึง

ในบทนี้กล่าวถึงความเหมาะสมสี่ประการของโลกที่เอื้อต่อสิ่งมีชีวิต อย่างแรกคือสถานที่ตั้งเหมาะสม ถ้าโลกใกล้ดวงอาทิตย์มากกว่านี้อีก 5% ก็ร้อนเกินกว่าที่จะมีสิ่งมีชีวิต แต่ถ้าอยู่ห่างออกไปอีก 15% ก็จะหนาวเกินไป ซึ่งขอบเขตนี้ไม่ได้กว้างเลย

ระยะทางจากดวงอาทิตย์ที่ถูกต้องอย่างเดียวไม่พอ ไม่งั้นคงมีสิ่งมีชีวิตบนดวงจันทร์ อีกสาเหตุคือโลกเป็นดาวเคราะห์ที่ถูกประเภท คือมีหินหนืดไหลอยู่ข้างใต้ ประโยชน์อย่างแรกคือทำให้เกิดสนามแม่เหล็กเป็นเกราะป้องกันรังสีจากอวกาศ ประโยชน์อีกอย่างคือทำให้เกิดการเคลื่อนที่ของเปลือกโลกทำให้มีที่สูงที่ต่ำ ถ้าโลกเราไม่มีที่สูงที่ต่ำ ทุกแห่งบนโลกนี้ก็จะจมอยู่ในน้ำทะเล

ประการที่สามคือโลกมีดวงจันทร์คอยช่วยให้วงโคจรสม่ำเสมอ และโลกหมุนที่มุมและความเร็วที่เหมาะสม

ประการสุดท้ายคือเวลา Bryson กล่าวว่าเรามีแรงกดดันบีบคั้นและความท้าทายเป็นระยะๆ ในปริมาณที่พอเหมาะ (เช่น ยุคน้ำแข็ง การสูญพันธุ์ของไดโนเสาร์) รวมทั้งมีระยะเวลาที่ปราศจากภัยธรรมชาติโดยสิ้นเชิงคั่นเป็นระยะด้วย

สิ่งมีชีวิตประกอบด้วยธาตุหลักๆ ประมาณ 6 ธาตุเท่านั้น โดยธรรมชาติแล้วมีธาตุถึง 92 ธาตุ ธาตุที่มีน้อยก็มีน้อยมาก ธาตุที่มีมากก็มีมากไปเลย แฟรนเซียมอาจมีอยู่ไม่ถึง 20 อะตอมเท่านั้น ในขณะที่ออกซิเจนเป็นธาตุที่มีมากที่สุด มีอยู่ประมาณ 50% ของเปลือกโลก แต่บางครั้งธาตุที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตกลับเป็นธาตุที่มีอยู่น้อย เช่น ไนโตรเจนและดีบุกไม่ได้อยู่ใน 50 อันดับแรกซะด้วยซ้ำ ส่วนคาร์บอน ซึ่งเป็นธาตุหลักของสิ่งมีชีวิตกลับมีมากเป็นอันดับที่ 15 เพียง 0.0048% ของเปลือกโลกเท่านั้น บางธาตุมีอยู่มากแต่เราอาจไม่ค่อยรู้จักมัน เช่นอลูมิเนียมเป็นธาตุที่มีมากเป็นอันดับสี่แต่เรากลับค้นพบมันในศตวรรษที่ 19

ธาตุยังมีความน่าสนใจเมื่อนำมารวมกัน เช่นโซเดียมกับครอลีน โซเดียมเป็นธาตุที่ไม่มีความเสถียร ถ้าปล่อยลงในน้ำมันจะระเบิด ส่วนครอลีน แม้ในปริมาณที่ไม่มาก ก็เป็นพิษต่อสิ่งมีชีวิต แต่ถ้าเรานำทั้งสองมารวมกันเรากลับได้เกลือ ซึ่งเราบริโภคกันอยู่ทุกวัน

โดยสรุปแล้วแม้เราจะบอบบางแต่เราก็ถูกวิวัฒนาการมาให้เหมาะกับสภาวะของโลกนี้ ให้ใช้ประโยชน์จากธาตุต่างๆ ที่มีอยู่ในโลกนี้ ดังนั้นบางครั้งเราอาจไม่รู้สึกตัวว่าจริงๆ แล้วเราเป็นสิ่งมีชีวิตที่บอบบางมากเพราะเราใช้ชีวิตอยู่แต่ในที่ที่เหมาะสมกับตัวเรา

3 ความคิดเห็น:

ประณีต กล่าวว่า...

บทความทให้ทราบว่า โลกเป็นดาวที่มีสิ่งมีชีวิต เพราะมีปัจจัยท่เหมาะสม 4 ประการ คือ
1.สถานที่ตั้งเหมาะสมไม่ใกล้หรือห่างจากดวงอาทิตย์มากกเกินไป
2. มีหินหนืดอยู่ใต้เปลือกโลก ทำให้เกิดสนามแม่เหล็กป้องกันรังสีจากอวกาศ
3. มีดวงจันทร์ส่งแรงดึงดูดให้วงโคจรของโลกสม่ำเสมอ
4. เวลา คือมีแรงกดดันบีบคั้นและท้าทายเป็นระยะๆในปริมาณท่พอเหมาะ เช่น ยุคน้ำแข็ง และมีระยะเวลาที่ปราศจากภัยธรรมชาติเป็นระยะ
และทำให้ทราบว่าจริงๆแล้วเราเป็นมนุษย์ที่อ่อนแอ เรามีชีวิตอยู่บนโลกได้เพราะมีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม
ประณีต

ประณีต กล่าวว่า...
ความคิดเห็นนี้ถูกผู้เขียนลบ
กุหลาบ กล่าวว่า...

โชคดีที่มีโลกใบนี้ ที่ทำให้สิ่งมีชีวิตอย่างเราๆ ได้อาศัยได้ใช้ชีวิตอย่างสุขสบายแม้จะต้องเผชิญกับเหตุการณ์ร้ายนานัปการจนทำให้สิ่งมีชีวิตบนโลกเปลี่ยนแปลง แต่ด้วยความเหมาะสมของสภาพแวดล้อมที่เป็น "โลก" เพียงดวงเดียวในสุริยะจักรวาล ก็นับได้ว่าเกิดมาคุ้มค่าแล้ว ขอจงใช้ชีวิตบนโลกใบนี้ด้วยความรอบคอบ ระมัดระวัง และช่วยกันป้องกัน ดูแล"โลก"อย่าให้เกิดภาวะโลกร้อนมากไปกว่านี้เลย
สาธุ...

กุหลาบ